Kuzey Makedonya'da düzenlenen Belgrad-Priştine diyalog toplantısı anlaşma imzalanmadan sona erdi

Kuzey Makedonya'nın Ohri şehrinde düzenlenen Belgrad-Priştine diyalogu üst düzey toplantısı bir anlaşma imzalanmadan sona erdi.

Yaklaşık 12 saat süren toplantı sonunda özellikle Sırbistan tarafının itirazı üzerine taraflar ilişkilerin normelleşmesinin önünü açacak anlaşmaya imza atmadı.

Bununla birlikte toplantıya evsahipliği yapan Avrupa Birliği, tartışılan anlaşma ve ekinin, Sırp tarafının isteksizliği nedeniyle imzalanmamış olsa da, onaylanmış sayıldığını duyurdu.

AB arabuluculuğunda gerçekleştirilen toplantıya Kosova Başbakanı Albin Kurti, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Belgrad-Priştine Diyalogu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak katıldı.

Borrell, Vucic ve Kurti görüşme sonrası gazetecilere açıklamalarda bulundu. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Ohri’de düzenlenen Belgrad-Priştine diyalogu üst düzey toplantısı kapsamında Kosova ve Sırbistan arasında anlaşmaya varıldığını açıkladı.

Ayrıca Borell, iki taraf arasında 27 Şubat’ta Brüksel’de düzenlenen toplantıda da bir anlaşma sağlandığını hatırlattı.

Toplantıda, 27 Şubat anlaşmasının ne şekilde uygulanması gerektiğine dair bir anlaşmaya varılması gerektiğini dile getiren Borell, bunun, "ne yapılması, ne zaman yapılması, kim tarafından ve nasıl yapılması gerektiğine" dair detaylar ve pratik adımlar anlamına geldiğini vurguladı.

Anlaşma ve eki, Sırp tarafının isteksizliği nedeniyle imzalanmadı

Borell, “Biz bunun için 12 saat konuştuk. 12 saatin sonunda (bu anlaşmanın) nasıl uygulanması gerektiğine dair bir anlaşmaya vardık. Kosova ve Sırbistan, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi yolunda (AB) Anlaşmasının Uygulama Eki hakkında anlaşmaya vardı.” diye konuştu.

Anlaşma ve eki, Sırp tarafının isteksizliği nedeniyle imzalanmamış olsa da Borrell, bunların onaylanmış sayıldığını belirtti.

• Batı Balkanlar’da barış ve istikrar için Ohri kentinde AB himayesinde önemli zirve

Bu anlaşma ve ekinin, iki ülkenin AB’ye giden yollarının ayrılmaz bir parçası olacağını belirten Borell, AB’nin, yükümlülüklerin yerine getirilmesini talep edeceğini, yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin ise sonuçları olacağını vurguladı.

Borell, varılan anlaşmanın hem iki tarafa hem de tüm bölgeye yarar sağlayacağını sözlerine ekledi.

"Görüşme oldukça kibar ve yapıcıydı"

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic de Kurti ile birkaç hususta anlaşmaya vardıklarını ancak hiçbir belgeyi imzalamadığını ifade ederek, "Elbette hepsi bu kadar değil. Üzerinde anlaştığımız bu birkaç nokta, her iki taraf için de müzakere çerçevesinin bir parçası olacak." dedi.

Önlerinde uzun bir yolun olduğuna işaret eden Vucic, "hiçbir şeyin bitmediğini aksine daha yeni başladığını" kaydetti.

Görüşmede, Kosova'da Sırp Belediyeler Birliğinin kurulmasının öncelikli bir yükümlülük olarak belirlenmesinin Sırbistan için büyük önem taşıdığını kaydeden Vucic, "Memnun olduğumu söylemek zorundayım. Ben ve Kurti, kırmızı çizgilerimizin neler olduğunu farklı şekillerde netleştirdik, bir şeyler yapmaya başlayacağımızı düşünüyorum. Görüşme oldukça kibar ve yapıcıydı." ifadelerini kullandı.

Vucic ayrıca, görüşmelerin gelecek aylarda devam edeceğini ve görüşemeye dair detayları ülkesine döndüğünde vatandaşlarıyla paylaşacağını ifade etti.

"Anlaşma, Kosova ile Sırbistan arasında fiilen tanınmadır"

Kosova Başbakanı Albin Kurti ise Ohri'de gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, "anlaşmanın fiilen (de-facto) tanınma olduğunu ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in anlaşmayı imzalamaktan kaçındığı" söyledi.

Brüksel'de görüşülen anlaşmanın uygulanması konusunda mutabakata varıldığını vurgulayan Kurti, "Anlaşma fiilen karşılıklı tanımadır. Yani bu, Kosova ile Sırbistan arasında fiilen tanınmadır." ifadelerini kullandı.

Kurti, şöyle devam etti: "Uygulama eki ile temel anlaşmayı imzalamak için Ohri'ye geldik. Temel anlaşmanın uygulanmasına yön verecek bir ek üzerinde kamuoyu mutabakatına vardık. Karşı taraf, 27 Şubat'ta Brüksel'de yapılan son toplantıda olduğu gibi anlaşmayı imzalamaktan kaçıyor. Bu anlaşmanın statüsünü yasal olarak bağlayıcı hale getirecek mekanizmayı bulmak AB'ye kalmıştır. Eke gelince, bu AB tarafından yayınlanacak ve orada neler içerip neleri içermediğini anlayacaksınız."

Kurti, Borrell'in derhal uygulanması gerektiğini söylediği anlaşmanın 7. maddesinin, Sırp Belediyeler Birliği ile ilgili olmadığını, "Sırp toplumunun öz yönetimiyle" ilgili olduğunu söyledi.

Kurti ayrıca kayıp kişiler konusunu "acil" olarak nitelendirerek, devletlerin geçmiş konular ile de ilgileneceğini belirtti.

Sırbistan, Kosova'yı kendi toprağı görüyor

AB, Kosova ile Sırbistan'ın Birliğe entegrasyon sürecinin ilerlemesi için iki ülke arasındaki sorunları giderebilecek nihai bir anlaşmaya varılmasını şart koşuyor.

Kosova, 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınmasına rağmen, kuzeyinde devam eden etnik gerginlikler ve Birleşmiş Milletlere üye olamaması nedeniyle Avrupa'nın "donmuş ihtilaf" bölgelerinden biri olarak nitelendiriliyor.

Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.

Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak yol bulmaya çalışıyor.