"Yüzyılın en ölümcül depremlerinden biri": Dünyadan 4 yorum

CNN haberinde, "Bir depremin gücü, büyüklük olarak bilinir. Sarsıntının şiddeti, yerel coğrafya ve topoğrafyaya, depremin derinliğine bağlı olarak değişebilir. Büyüklük ölçeğinde, bir tam sayının her artışı 32 kat daha fazla enerji anlamına gelir. Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki depremin sarsıntısı yüzlerce kilometre ötedeki İsrail ve Lübnan'a kadar hissedildi. Türkiye, tektonik levha sınırları boyunca yer aldığı için güçlü depremlere yabancı değil. Son 25 yılda ülkemizi 7.0 veya daha büyük yedi deprem vurdu. Pazartesi günkü en güçlülerinden biriydi" diyor.

Georgia Tech Üniversitesi Yer ve Atmosfer Bilimleri Okulu'nda yardımcı doçent olan Karl Lang ise CNN'e depremin vurduğu bölgenin sismik aktiviteye eğilimli olduğunu söyledi: “Sismojenik bir bölge; çok büyük bir fay bölgesi. Ve bu deprem, yakın geçmişte yaşananlardan daha büyük bir deprem" dedi ve ekledi: "Yüzeyde hissedilen sarsıntının büyüklüğü, hem salınan enerji miktarının, depremin büyüklüğünün hem de bu enerjinin yüzeyin altında ne kadar uzağa salındığının bir fonksiyonudur. Yani yüzeye çok yakınsa, sığ bir depremse o zaman çok tehlikeli olabilir.”

Türkiye'de neden bu kadar çok deprem oluyor?

CNN'in meteorologu Chad Myers da, depremlerde normalde merkez üssünden bahsedildiğini, ancak bu depremden "hat üssü" olarak bahsedilmesi gerektiğini kaydetti. Deprem bölgesinin, büyük çapta iki tektonik tabakanın birleşim noktasına denk geldiğini hatırlatan Myers, "Arap ve Avrasya olmak üzere iki büyük tektonik levha Türkiye'nin güneydoğu illerinin altında buluşuyor.Bir uçtan diğer uca dayanan 100 mil (yaklaşık 161 kilometre) civarında bir alanda yeryüzünde kayma meydana geldi" dedi.

Myers, deprem sırasında birbirine sürtünerek yatay şekilde kaymalara yol açılan bu olayın sismolojide "düşey atımlı" fay hareketi olarak bilindiğini aktardı. Haberde, Kahramanmaraş merkezli depremlerin son yüzyılda bölgeyi vuran en büyük sarsıntılardan olduğu aktarılırken, depremin oluş şekli ve zamanlamasının yıkıcı etkisini artırdığına işaret edildi.

The New York Times: Adeta kıtalar kavga ediyor, ortaya kaos çıkıyor

"6 Şubat'ta meydana gelen depremler dünya genelinde 1990'dan beri kaydedilen 6.5 veya daha büyük 70'ten fazla depremden ikisi. Ama unutulmamalı ki burası dünyadaki aktif bölgelerin başında geliyor. Üç devasa fay hattının çarpıştığı noktada adeta kıtalar birbiriyle kavga ediyor ve ortaya kaos görüntüsü çıkıyor"

The Telegraph - Nick Allen: Türkiye'deki deprem neden bu kadar katastrofikti?

Doğrultulu atımlı faylarda iki tektonik tabaka yukarı aşağı yerine yatay olarak hareket eder. Son depremlerde tektonik tabalardan birinin doğuya diğerinin batıya hareket ettiği anlaşılıyor. 7.7 büyüklüğündeki depremin karada doğrultulu atılımlı faylarda gelen en şiddetli sarsıntılardan biri olduğu söylenebilir. Türkiye'deki deprem 2016'da İtalya'nın orta kesimlerini vuran ve 300 kişinin ölümüne neden olan 6.2 büyüklüğündeki depremden 250 kat daha çok enerji açığa çıkardı.

Türkiye dünyanın en hareketli ve en tehlikeli tektonik ortamlarından birinin üzerine kurulu. Arap, Anadolu ve Afrika levhaları bu bölgede buluşuyor ve yan yana geçipp birbirlerine doğru sıkıştıkçça deprem olarak salınan sürtünme ve stresi oluşturuyorlar. Arap levhasının yılda yaklaşık 11 milimetre hızla kuzeye doğru ilerlediği gözönüne alındığında Anadolu levhası üzerinde oturan Türkiye bu nedenle batıya doğru sıkıştırılıyor. Meydana gelen kırılmalar ve ortaya çıkan enerji yeryüzünde karada görülen en büyük depremlerin oluşmasına yol açıyor.

En büyük kara depremlerinden biri

Tohoku Üniversitesindeki Uluslararası Afet Bilimi Araştırma Enstitüsü Profesörü Shinji, Türkiye'de Kahramanmaraş merkezli, toplamda 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlere ilişkin Japonya'nın Asahi Shimbun gazetesine konuştu.

Shinji, Türkiye'deki sarsıntıların, dünyada karada meydana gelen en büyük depremlerden olduğunu belirterek "Beklenmedik büyük bir depremdi." ifadesini kullandı.

Doğu Anadolu Fay Hattı'nın, Arap Levhası ile Anadolu Levhası arasındaki sınırda yer aldığına işaret eden Shinji, "depremin büyüklüğüne ek olarak, merkez üssünün yüzeye yakınlığının da büyük hasara neden olduğunu" kaydetti. Shinji, depremin "enerji miktarının", "1995 Büyük Hanshin-Awaji Depremi ve 2016 Kumamoto Depremi'nin on katından fazla" olduğunu vurguladı.

Kaynak: www.ekonomist.com.tr