İSTANBUL (AA) - İstanbul Ticaret Borsası’nın (İSTİB) düzenlediği Borsa Meydanı’nda Sektörler Konuşuyor toplantılarının üçüncüsünde zeytin ve zeytinyağı sektörünün sorunları konuşuldu.
İSTİB'den yapılan açıklamaya göre, dün webinar ortamında gerçekleştirilen, Türk Tarımının Uyuyan Devi Zeytin başlıklı toplantıya; İzmir Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Ünal Kaya, Marmara Birlik Genel Müdürü İsmail Acar, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, Uluslararası Zeytinyağı Jürisi Birsen Can Pehlivan, Ege Üniversitesi Bitkisel Yağ Teknolojisi Uzmanı Dr. Fahri Yemişçioğlu, Güvenilir Ürün Platformu Başkanı Celal Toprak, İSTİB Zeytin ve Zeytinyağı Ticareti Komitesi Başkanı Osman Berberoğlu ve İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap konuşmacı olarak katıldı.
Açıklamada toplantıdaki konuşmasına yer verilen İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap, zeytinyağı üretiminde öncü olan ülkelerin en az 5 yıllık destek programları uyguladıklarını belirterek, “Bu sistemle sanayiciler ihracatta uzun soluklu hedefler oluşturabiliyorlar. Teşviklerin uzun vadeli olması ve sürekliliği hayati önemdedir." ifadelerini kullandı.
Gazeteci Ahmet Coşkunaydın’ın moderatörlüğünde yapılan toplantının açılış konuşmasını İSTİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İlhan Koyunseven yaptı. Koyunseven, gıdanın öneminin her geçen gün arttığını belirterek, şunları kaydetti:
“İlk toplantıda hububat, ikinci toplantıda ise süt ve süt ürünleri sektörünü tüm yönleriyle masaya yatırmıştık. Bugün de, ağacından meyvesine, yaprağından yağına ve hatta çekirdeğine kadar, insanoğlunun faydalandığı bir ürünü konuşmak için bir araya gelmiş bulunuyoruz. Aramızda bulunan duayen isimlerle, Türk Tarımının Uyuyan Devi; Zeytin başlığıyla zeytin ve zeytinyağı sektörünü ele alacağız. Neticede, ortak akıl ile sektördeki sorunların çözümüne katkı sağlayacak sonuçlara ulaşmayı umuyoruz."
İzmir Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Ünal Kaya, ise Türkiye’deki tescilli zeytin çeşidinin 100’e ulaştığını belirterek, “44 tür de tescil sürecine girdi. 1990 yılından beri melezleme çalışmalarımız sürüyor. Yaşlı ağaçlarımızın genetik olarak kaydı için çalışmalarımız sürerken personelimizin sürekli eğitim anlayışıyla gelişmesini sağlıyoruz. Zeytinyağı tadım panelleri düzenliyor, zeytinciliğin gelişimi için çalışıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
- "İhracatı geliştirmenin yolu istikrardan geçiyor"
Marmara Birlik Genel Müdürü İsmail Acar ise Türkiye’de zeytin konusunda iki birlik olduğunu belirterek, bunlardan Tariş’in zeytinyağı, Marmara Birlik’in ise sofralık zeytin konusunda uzmanlaştığını ifade etti.
Acar, Türkiye’de zeytinciliğin sorunlarının başında güvenilirliği olmayan istatistiki bilgiler olduğunu vurgulayarak, “Bu nedenle zeytin varlığımız hakkında net bilgimiz yok. Veri eksikliği strateji oluşturmamızı engelliyor. Miras yoluyla bölünmüş zeytinlikler, hatalı ilaç ve gübre kullanımı, sulanabilir alanların düşüklüğü, üretim ihracat desteklerinin yetersizliğine yüksek girdi maliyetleri eklendi. Bu sorun üretimi tehdit eder boyutta." ifadelerini kullandı.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er de şunları aktardı:
"İhracatı geliştirmenin yolu istikrardan geçiyor. Sürpriz ihracat kısıtlamaları onarılması zor prestij kayıplarına yol açıyor. Örneğin, bağlantıları yapılmış, limana ulaşmış 30 bin ton yağımız şu anda bekliyor. Bu yağların ihracına izin verilmesi acil talebimiz. Öte yandan dökme yağ ile ilgili politikaların da gözden geçirilmesi gerekiyor.
Catering firmalarının dökme talepleri ile paketlenmek üzere dökme ihraç edilen yağlar aynı kategoride değerlendirilmemeli. Türkiye’nin temel hedefi üretimi artırmak olmalı. Hepimizin hedefi elbette ambalajlı ürün satmak ama piyasa gerçeklerini de göz ardı etmemeliyiz. Örneğin dünya Pazar lideri İspanya’da hiçbir yasak yok. Bizde de olmamalı."
Uluslararası Zeytinyağı Jürisi'nden Birsen Can Pehlivan ise butik zeytinyağı üretiminin önemine dikkat çekerek, "Butik üretimde kontrol daha kolay mümkün olduğu için kaliteye ulaşılabiliyor. Son dönemde dünya piyasasında rekabet edebilir olduğumuz pazar, butik zeytinyağı pazarı. Butik üretimin Türkiye’deki payı yüzde 10 civarında. Eğer kontrollü üretimi yüzde 50’lere çıkarabilirsek rekabet gücümüz de katma değerli ürünlerimiz de o oranda artacaktır. Bu nedenle butik üretim özellikle desteklenmeli." açıklamasını yaptı.
- "Dünya pazarında markalaşmayı sağlayamamış durumdayız"
Güvenilir Ürün Platformu Başkanı Celal Toprak, zeytin hakkında yapılan toplantıların önemine dikkati çekerek, “Böylesi toplantıların yüz yüze yapılması da önemli. Basın mensupları konuyla ilgili uzmanların değerlendirmelerini öğrenmek istiyorlar. Güvenilir ürün algısının oluşması için basına sürekli bilgi verilmesi önemli." değerlendirmesinde bulundu.
İSTİB Zeytin ve Zeytinyağı Ticareti Komitesi Başkanı Osman Berberoğlu da zeytin çeşitliliğinin ve tür özelliklerinin doğru değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Verimli türlerin yaygınlaştırılması, endemik ve nadir türlerin de korunması gerekiyor. Verimli türlerle nadir türlerin karışımları katma değerli ürünleri oluşturuyor. Bu nedenle nadir türlerin korunması ve coğrafi işaret çalışmalarının yapılması gerekiyor." yorumunu yaptı.
İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap ise, “Ne yazık ki dünya pazarında markalaşmayı sağlayamamış durumdayız. Ticaret bakanlığımızın ihraç edilen zeytinyağında daha yüksek katma değer sağlamak, ihracatta markalaşmayı teşvik etmek ve nihai tüketiciye yönelik ambalajlı ürün ihracatını arttırabilmek amacıyla zeytinyağı sektörüne yönelik birtakım çalışmaları bulunmaktadır. Fakat bu çalışmalar 1 yıl gibi kısa soluklu olup, yeterli sonucu sağlayamamaktadır." ifadelerini kullandı.
