Geçtiğimiz günlerde Çanakkale'nin Yenice ilçesinde meydana gelen 4,9 büyüklüğündeki deprem, Türkiye'yi deprem gerçeğiyle bir kez daha yüzleşmek zorunda bıraktı. Ancak bu deprem sadece bölgeyi değil İstanbul'u da etkileyebilecek potansiyel bir tehlikeyi temsil ediyordu. "İstanbul depremine neden olur mu?"
Uzmanların ve kamuoyunun merak konusu. Usta inşaat mühendisi, mimar ve deprem uzmanı Yoshinori Moriwaki, TGRT Haber'in canlı yayınında soruları yanıtladı. Yıllardır beklenen Büyük İstanbul Depremi hakkında konuşan Moriwaki, şunları söyledi:
"Büyük İstanbul depremi yakında gelirse de şaşırmayalım. Herkes hazır olsun. Devlet de hükümet de aile de okul da. Hasar hesabı yapılabilir ve yüzde 70 hasar azaltılabilir." dedi. İstanbul'un en riskli mahallelerini sıralayan Moriwaki, Türkiye'de Elazığ, Bingöl-Karlıova-Muş, Bitlis ve İzmir'e dikkat çekti.
"Biriken enerji artık patlamak üzere, her an deprem olursa şaşırmayalım. Herkes hazır olsun."
Bireysel olarak neler yapabiliriz?
Öncelikle 3 kademe var. Zemin iyi mi kötü mü? Zemin iyiyse zarar fazla olmuyor. İkincisi ruhsat-iskan var mı? Tam kontrolün ardından binanın yapılıp yapılmadığına bakılabilir. Üçüncü olarak da 2000'den sonra yapılan bir bina mı? Bu 3 madde kontrol edildikten sonra, biraz rahat olabilirsiniz. 3'ü de kötüyse 'büyük bir depremde kötü olabilir' ifadesini kullandı.
Çanakkale'deki deprem İstanbul depremini tetikler mi?
Kuzey Anadolu Fay Hattı, 1925'te Erzincan'dan başladı ve doğudan batıya doğru 1999 depremine kadar geldi. Düzce taraflarından, kuzey ve güney kolu. Güney kolunda İnegöl, Bursa, Bandırma ve Çanakkale, Balıkesir'e doğru gidiyor. Güney kolunda hazır enerji birikti diye söylenebilir. Çanakkale'de 1-2 küçük deprem oluyordu ama büyük deprem yakında olabilir diye söylemiyorum ama riskin büyük olduğunu söyleyebilirim. Kuzey kolunda ise 110 km'lik fay hattı var. Onda da enerji biriktiğini söyleyebilirim. İstanbul'da 1509'da, 1766'da büyük depremler oldu. 257 gene geçti, tam zamanında geliyor diye söylemiyorum ama görünüş olarak 1766'dan sonra tekrar 257 yıl sonra 2023 oluyor. Büyük İstanbul depremi yakında gelirse de şaşırmayalım. Herkes hazır olsun. Devlet de hükümet de aile de okul da. Hasar hesabı yapılabilir ve yüzde 70 hasar azaltılabilir.
İstanbul'da kaç büyüklüğünde deprem meydana gelebilir?
6.8 olabilir ya da 7.2 olabilir. Az ihtimal ama sıfır ihtimal diye söyleyemeyiz. 7.4-7.5 gibi bir deprem meydana gelebilir. Elazığ'da iki kez oldu, Hatay'da iki kez oldu, Kahramanmaraş'ta iki kez deprem oldu. İki deprem meydana gelebilir.
Fay hattı İstanbul'da hangi ilçelerden geçiyor?
Marmara'nın içinden geçiyor. İstanbul şehrinin içinde yok. Güney kolunda Bursa, İnegöl, Bandırma, Çanakkale ve Ege diye gidiyor. Hatay da fay hattı üstündeydi ama kaya üstündeki bina çökmedi, faydan uzakta ama yumuşak zemindeki binalar çöktü.
Türkiye'de hangi şehirler deprem açısından riskli durumda?
Elazığ'dan sonra domino taşı gibi. Bingöl-Karlıova, Muş-Bitlis. Üçüncü olarak İzmir. İzmir'de 2020'de de deprem olmuştu ama Ege taraflarından uzak yerlerde binalar çöktü. İzmir'deki fay hattı kırılmadı, kırılabilir. Ege'de sık sık deprem meydana gelebilir, çok büyük deprem yok, 6.5'lik depremi görebilir. İzmir, Karşıyaka, Bornova'da çok yumuşak zeminler var. Gökdelenler çok yapıldı. Zeminde iyileşme yapıldıysa sorun yok ama yapılmadıysa sıkıntı olabilir."
