Merkezi Kahramanmaraş'ta olan ve büyük bir felakete yol açarak 10 ili etkileyen depremin ardından yabancı uzmanlar değlendirmelerde bulundu. University Collage London'dan Ilan Kelman artçı şokların aylarca devam edebileceğini belirtirken, İtalyan Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü’nün (INGV) başkanı Carlo Doglioni "Sanki Türkiye hareket etti" açıklamasını yaptı.
Artçı şoklar aylarca devam edecek
Kahramanmaraşta yaşanan ve 10 ili etkileyen depremlerin ardından yabancı uzmanlardan konuya dair açıklamalar geldi. Uzmanlar, insanların daha fazla deprem ve artçı şokun yanı sıra kötüleşen hava durumuna karşı da kendilerini hazırlamaları gerektiğini ifade etti.
İngiltere'deki University College London'da afetler ve sağlık üzerine çalışan Ilan Kelman, "Daha fazla hasara neden olan büyük artçı şokların yaşanma olasılığı haftalarca hatta aylarca devam edecek" dedi.
Ayrıca Kelman, “Geceleri bölge için hava durumu tahmini sıfır derecenin altına düşüyor. Bu, enkaz altında kalan ve kurtarılabilecek insanların donarak ölebileceği anlamına geliyor. Dolayısıyla iklim şartları yüzünden doğabilecek can kayıplarına dair tehlikeler devam ediyor,” diyerek bölgedeki olumsuz hava şartlarına dair uyarıda bulundu.
48 saatin ardından risk daha büyük
Portsmouth Üniversitesi'nde volkanoloji ve risk iletişimi alanında görevli olan Dr. Carmen Solana depremin ardından "Dirençli altyapı maalesef Güney Türkiye'de ve Suriye'de mevcut değil, bu nedenle hayat kurtarmak artık çoğunlukla arama kurtarma ekiplerinin müdahalesine bağlı. Hayatta kalanları bulmak için önümüzdeki 24 saat çok önemli. 48 saat sonra hayatta kalanların sayısı büyük ölçüde azalacaktır." ifadelerini kullandı.
Uzun süredir o bölgede bir depremin gerçekleşmediğine değinen Dr. Carmen "Depremin gerçekleştiği, Türkiye'nin güney bölgesi, 200 yıldan uzun süredir büyük bir depremin olmadığı bir bölgeydi, bu nedenle hazırlık seviyesi, sarsıntılarla baş etmeye daha alışkın olan bir bölgeye göre daha düşük." dedi
Artçı sarsıntılar yıkıcı olabilir
"Türkiye bir deprem bölgesi olarak öne çıkıyor." ifadelerini kullanan ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumunda (USGS) sismolog olan Yaareb Altaweel'e göre, depremin gerçekleştiği bölgede üç tektonik levha (Arap, Anadolu ve Afrika levhaları )kesişiyor. Bu üç levha yanlarından geçip birbirlerine doğru sıkıştıkça, sürtünme ve stres yoluyla depreme yol açıyorlar.
Altaweel, bu depremin artçı şoklarının da büyük olduğunu ve devam etmesinin beklendiğini söyledi.
Altaweel, "Şimdiye kadar yaklaşık 40 artçı şok gerçekleşti." dedi. “Medyanın dikkatini çeken büyük olanlar” ama artçı sarsıntılar da yıkıcı olabilir ifadelerini kullandı.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey), Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen depreme dair yayımladığı raporda, "Bazı dayanıklı yapılar olmasına rağmen, bu bölgedeki nüfus deprem sarsıntısına karşı son derece savunmasız yapılarda yaşıyor." uyarısında bulundu.
USGS raporunda güçlendirilmemiş tuğla duvarlar ve alçak beton çerçeveler kullanan binaların büyük risk altında olduğunu vurguladı. Raporda konuya dair "Bu malzemeler sarsıntıyla sallanamayacak kadar serttir ve bükülme olasılığı daha yüksektir, bu da feci çökmelere yol açar." ifadesi kullanıldı.
Türkiye için olabilecek en kötü senaryo yaşandı
University College London'da bir sismolog olan Stephen Hicks, Arap levhasının yılda yaklaşık 11 milimetre kuzeye doğru ilerlediğini söyledi. Hicks bu sebeple Anadolu levhası üzerinde oturan Türkiye'nin batıya doğru sıkıştırıldığını ifade etti. Hicks açıklamasında "Geçen yüzyılda bu fay boyunca büyük depremlerin olmaması , Arap levhasının kuzeye doğru hareketiyle birleştiğinde, bölgede bastırılmış bir gerginlik olduğunu gösteriyor." dedi.
Hicks'e göre deprem, "doğrultu atımlı fay" olarak bilinen, ve yerkabuğunda kayaların kırıldıklarında yatay olarak birbirinin yanından kayması anlamına gelen şekilde meydana geldi.
Kahramanmaraş merkezli 7,8 büyüklüğünde yaşanan depremin yüzeye 10 kilometreden yakın meydana gelmesini "en kötü senaryo" olarak tanımlayan ve bu nedenle çok güçlü sarsıntılar yaşandığını belirten Hicks, "Türkiye'nin güneydoğu kesiminde, çoğu insan yaşamı boyunca böyle güçlü bir deprem hissetmemişti." dedi.
Hicks artçı sarsıntılara da değinerek "Yüz binlerce olmasa bile, on binlerce artçı şok olacağını söyleyebiliriz. Bunların çoğunun küçük olmasını ve hasara yol açmamasını umuyoruz, ancak ne yazık ki hala güçlü artçı şokların olma ihtimali var" diye açıkladı.
"Sanki Türkiye hareket etti"
İtalyan Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü’nün (INGV) başkanı Carlo Doglioni, depremle ilgili yaptığı açıklamada fay hattının bulunduğu Anadolu levhasının, Arap levhasına göre kuzeydoğu-güneybatı yönünde en az üç metre hareket ettiğini düşündüklerini belirtti. "Sanki Türkiye hareket etti." ifadelerini kullanan Carlo Doglioni bu hareketin sadece 30-40 saniyede gerçekleştiğine dikkati çekti.
Kaynak: www.ekonomim.com
