Projeyle, su havzalarındaki kimyasalların ve bunların deşarj kaynaklarının hızla tanımlanması ve sürdürülebilir olması amaçlanıyor. Projenin en önemli amacı ise, gelişmiş yapay zeka modelleriyle kirlilik kaynağını bulmak, sorumlu yetkilileri uyarmak ve deşarjı hızla önlemek. Yapay zeka destekli çalışmaların, Avrupa nehirleri ile okyanuslardaki kirliliği önlemek amacıyla kullanılması da hedefleniyor.
Projenin Türkiye sorumlusu İTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğretim üyesi Dr. Mehmet Tahir Sandıkkaya, "En etkili ölçüm noktalarını bulduktan sonra buradan aldığımız numunelerle, nehrin üst kollarından yani akarsuyun akış yönünden gelen tüm kirletici deşarjların hangi kaynaklardan geldiğini anlayabilecek bir sistem yapmak. Numuneyi alıp kimyasal analizleri yaptığını zaman miktarları görmeniz mümkün. Bunların akarsuyun geldiği tarafta hangi kurumlarla ya da hangi kaynaklarla ilişkili olduğunu anlamak için bilgisayarla programlama çalışması gerekiyor. Biz o nedensellik zincirini kuracak bilgisayar algoritmasını geliştirdik. Geliştirdiğimiz algoritmayla da büyük oranda tespit yapabiliyoruz. Gerekli altyapıyı kuracak olursak, kirleticinin tespitini çok büyük oranda sağlayabiliyoruz." dedi.
2020 YILINA KADAR 395 KİLOMETRELİK DERE YATAĞI TEMİZLENDİ
Ergene Nehri, Yıldız Dağları'ndan doğup 283 kilometre yol katederek Meriç Nehri ile birleştikten sonra Ege Denizi'ne dökülüyor. Nehir kimyasal ve evsel atıklar nedeniyle yıllardır kirli akıyor.Ergene Nehri'ndeki kirlilik ilk olarak 2006 yılında tespit edildi. Ardından da kirliliğin önlenmesi için 2011 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde koruma eylem planı devreye sokuldu. Çalışmalar sonucunda, sanayi tesislerinden kaynaklanan arıtılmamış evsel atıksu deşarjlarının nehrin su kalitesini tamamen bozduğu tespit edildi.Bunun üzerine 2011'de başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Ergene Havzası Koruma Eylem Planı hazırlandı. Bu eylem planı kapsamında 2020 yılına kadar toplam 395 kilometrelik dere yatağı temizlendi.
"PROJE, MİKROKİRLETİCİ KAYNAKLARI TESPİT ETME İMKANI SUNACAK"
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ergene Havzası Projesini yeniden gündeme getirdi. Aralarında İTÜ, Boğaziçi Üniversitesi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Georgia Üniversitesi, ODTÜ, Viyana Teknik Üniversitesi ile USI, SKYE gibi enstitüler ve buralarda çalışan araştırmacıların bulunduğu ekipteki 15'ten fazla akademisyen Ergene Nehri'nin İzlenmesi Projesi için kolları sıvadı.İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğretim üyesi Dr. Mehmet Tahir Sandıkkaya Avrupa Birliği (AB) ve TÜBİTAK destekli projenin detaylarını anlattı. Aynı zamanda projenin Türkiye sorumlusu olan Sandıkkaya "Bilgisayarla denetlenebilen etkileşime girebilen siber fiziksel sistemlerin güvenliğiyle ilgili, bunların insan sağlığına zarar vermemesi gibi bir konu kapsamında buraya dahil oldum. Boğaziçi Üniversitesi'nden arkadaşlarımızla bu konuyu geliştirdik. Daha sonra AB'den destek aldık. Umea Üniversitesi'nde bizim mezunumuz Atakan Aral hoca var. Finlandiya'da Çevre Bilimleri Enstitüsü Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü, bunun dışında İsviçre'den ve Avusturya'dan arkadaşlarla birlikte Avrupa Birliği'nden böyle bir proje aldık. AB'nin de nehir kirliliğiyle ilgili olarak erken uyarı sistemine ihtiyacı olduğunu biliyorduk. Onların da böyle bir arayışı vardı. Bizim daha önce Ergene'de yaptığımız ilk proje buna bir başlangıç oldu. Daha önce yaptığımız projeyi genişleterek, AB destekli, TÜBİTAK'ın desteklediği bir proje almış olduk" dedi.
(DHA)
